W tym miejscu warto zacytować Brunona Hoysta, który pisał, że samobójstwo „nie jest zdarzeniem jednorazowym, ahistorycznym, będącym wynikiem zaburzenia równowagi życiowej. Jest ono finalnym elementem ciągu zaburzeń równowagi układów psychicznych i środowiskowych, jest konsekwencją <historii życia>”.
W okres adolescencji nierzadko są wpisane myśli samobójcze i stanowią naturalny element przebiegu rozwoju. Jest to trudne, bo nie wszystkie osoby z myślami samobójczymi na tym etapie pozostaną, część z nich rzeczywiście dokona próby samobójczej i rzeczywiście przeżywa realny kryzys wymagający interwencji.
Do objawów, które należy brać pod uwagę jako predysponujące do ryzyka podjęcia próby, należą:
- pisanie listów pożegnalnych
- wzrost zainteresowania tematyką śmierci (odwiedzanie takich stron internetowych, słuchanie piosenek o treściach samobójczych, oglądanie filmów, zainteresowanie osobami sławnymi, które popełniły samobójstwo)
- samookaleczenia
- rozdawanie swoich rzeczy i pamiątek
- usunięcie swojego profilu w mediach społecznościowych
- inicjowanie rozmów na te tematy
Czynniki predysponujące do podjęcia próby samobójczej to:
- zaburzenia i choroby psychiczne
- wcześniejsza próba samobójcza
- doświadczanie przemocy
- zły status socjoekonomiczny rodziny
- cechy osobowości i temperamentu
- doświadczenie traumy
- bycie przedstawicielem mniejszości seksualnej
Samobójstwo ani tendencje samobójcze to nie są jednostki chorobowe same w sobie. Jest to objaw przebiegu różnych problemów zdrowotnych. Dlatego w oddziaływaniu wobec osoby z tendencjami samobójczymi najważniejsze jest zadbanie o jej bezpieczeństwo, np. poprzez umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym, a następnie ustalenie przyczyn, czynników leżących u źródła.
Ważne!
Jeżeli mamy wiedzę na temat myśli, tendencji oraz deklarowanej chęci targnięcia się na życie, warto pamiętać, że w takich okolicznościach możemy zabrać osobę do szpitala psychiatrycznego, nie potrzebując do tego jej zgody ani zgody opiekuna prawnego. Na miejscu po ustaleniu realnego ryzyka popełnienia samobójstwa pacjent może zostać przyjęty na oddział nawet bez jego zgody. Dzięki takiemu przebiegowi zyskuje się czas na pracę nad kryzysem, wdrażając odpowiednie leczenie farmakologiczne oraz terapeutyczne.
Źródła:
- Ambroziak K., Kołakowski A., Siwek K., Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać. Wyd. GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2021
- pod red. Barbara Remberk, Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży. Wyd. PZWL, Warszawa 2020