Okres buntu u nastolatka to naturalna faza rozwojowa, która może być wyzwaniem zarówno dla niego samego, jak i dla jego rodziców. Jest to sposób na testowanie granic, wyrażanie niezależności i kształtowanie własnej tożsamości. Chociaż jest to trudny czas, wystawiający relację rodzic – nastolatek na dużą próbę, można zastosować się do kilku wskazówek, które pomogą zachować więź, jednocześnie pamiętając o zdrowych granicach.
Zrozumienie przyczyn
Pierwszym krokiem jest próba zrozumienia, co właściwie kieruje buntem nastolatka. Często jest on wyrazem frustracji, poczucia niezrozumienia, czy też próbą radzenia sobie z wewnętrznymi lub zewnętrznymi presjami. Empatyczne podejście i gotowość do wysłuchania mogą pomóc w zrozumieniu uczuć nastolatka, a tym samym dać przestrzeń do wartościowej rozmowy.
Ustanowienie jasnych granic
Ustalenie jasnych i konsekwentnych zasad jest kluczowe. Dzieci, aby czuć się bezpiecznie potrzebują granic niezależnie od wieku. Jednocześnie ważne jest, aby te granice opierały się na dużej mądrości i jasności, tak aby każdy z domowników miał poczucie ich sensu. Błędem jest ustalanie granic na szybko, pod wpływem emocji, sugerując się własnym nastrojem w danym momencie. Nie należy również zmieniać zasad zależnie od potrzeb, tak aby było wygodniej. Ustalone granice to bezpieczeństwo, ich przesuwanie może negatywnie wpływać na cały kontekst relacji i poczucie stabilizacji u nastolatka.
Zachowanie spokoju
Zachowanie spokoju i cierpliwości w obliczu buntu jest niezbędne. Unikaj eskalacji konfliktu, staraj się nie reagować gniewem na gniew nastolatka. Zamiast tego, postaraj się rozmawiać spokojnie i racjonalnie, nawet jeśli nastolatek wydaje się być w stanie silnych emocji. Staraj się nie reagować złością czy przerażeniem, kiedy mówi Ci on o trudnych dla niego wydarzeniach lub wyznaje Ci, że podjął się zachowań, które są niezgodne z Twoim systemem wartości. Podejdź do tematu na spokojnie i postaraj się utrzymać swoje emocje na wodzy. Warto założyć, że nastolatek będzie podejmował się ryzykownych zachowań, testował granice, robił rzeczy, które dorosłym wydają się głupie i niebezpieczne, to naturalne dla tego etapu rozwoju. Jednak to czy będzie możliwość i przestrzeń do rozmowy na ten temat, a tym samym szansa na zmianę tych zachowań zależy od reakcji i spokoju, który uda się zachować rodzicowi.
Komunikacja
Otwarta i uczciwa komunikacja jest fundamentem. Zachęcaj nastolatka do wyrażania swoich uczuć i myśli, słuchaj uważnie i staraj się nie oceniać. To buduje wzajemne zaufanie i pokazuje, że to co on mówi jest ważne. Podczas rozmowy pytaj, a nie oceniaj. Staraj się zrozumieć perspektywę nastolatka, bądź ciekawy dlaczego tak, a nie inaczej zdecydował się on postąpić. Taktuj nastolatka, jak partnera w rozmowie, a nie kogoś kogo chcesz strofować i na siłę zmienić. To rzadko zdaje egzamin, a najczęściej po prostu „zamyka” i nie zachęca do dalszej, szczerej konwersacji.
Wspieranie niezależności
Poszukaj sposobów, aby wspierać rozwijającą się niezależność nastolatka pozwalając mu na podejmowanie własnych decyzji tam, gdzie to możliwe. Daj mu pewną przestrzeń do eksperymentowania i popełniania błędów w bezpiecznym środowisku. Pamiętaj, że to już prawie dorosły, który bardzo potrzebuje samostanowienia i poczucia wolności.
Podejście do buntu nastolatka z empatią, zrozumieniem i gotowością do wspierania daje przestrzeń na zbudowanie zdrowej emocjonalności u tego młodego człowieka. Ten trudny czas minie, nastolatek z niego wyrośnie, a to co uda się wypracować, jaką więź i relację stworzyć zostanie na lata.
Bibliografia
- Faber, Adele; Mazlish, Elaine. „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, Media Rodzina, 2012.
- Siegel, D.J., & Bryson, T.P. (2013). Zintegrowany mózg, zintegrowane dziecko. Dom Wydawniczy Rebis
- Kastner, Laura S.; Wyatt, Jennifer. „Getting to Calm: Cool-Headed Strategies for Parenting Tweens and Teens”, ParentMap, 2009.