Agresja to złożony temat. Wywołuje ją wiele czynników – od biologicznych po środowiskowe. Warto wspomnieć, że o agresji nie można mówić jednoznacznie negatywnie. Każdy z nas momentami prezentuje agresywne zachowania, ponieważ mogą być one adaptacyjne i niekiedy wręcz niezbędne by ochronić siebie . W psychologii uważa się, że osoby całkowicie ich pozbawione agresji nie funkcjonują zdrowo. Agresja to nie to samo co przemoc, a jej tłumienie, niezależnie od okoliczności, nie jest dobre dla naszego zdrowia psychicznego.
Poniżej omówionych zostało kilka kluczowych przyczyn agresywnych zachowań u ludzi:
Biologiczne podstawy agresji
- Genetyka: Pewne badania sugerują, że agresja może mieć częściowo podłoże genetyczne. Naukowcy zidentyfikowali określone geny, które mogą zwiększać predyspozycje do agresywnych zachowań, chociaż nie wpływają one na zachowania w sposób bezpośredni.
- Neurotransmitery: Rola substancji chemicznych mózgu, takich jak serotonina i dopamina, w regulacji nastroju i zachowania jest dobrze udokumentowana. Niski poziom serotoniny jest powiązany z większą impulsywnością i agresją.
- Hormony: Testosteron (hormon płciowy) ma duży wpływ na agresję zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Im wyższy poziom testosteronu w organizmie, tym większa skłonność do agresywnych zachowań.
Środowiskowe i kulturowe źródła agresji
- Wychowanie: Doświadczenia z dzieciństwa, w tym przemoc domowa, brak wsparcia emocjonalnego i surowe lub niespójne metody wychowawcze mogą zwiększać ryzyko rozwoju agresywnych zachowań i posługiwania się nimi w różnych sytuacjach społecznych.
- Środowisko społeczne: Interakcje in. z rówieśnikami, którzy za pomocą agresji wyrażają i załatwiają szereg swoich potrzeb, wpływa poprzez modelowanie i naśladownictwo na rozwój agresywnych zachowań jednostki. Przynależność do grup przestępczych jak i bycie ofiarą zachowań przemocowych są czynnikami ryzyka.
- Media i rozrywka: Istnieją kontrowersje dotyczące wpływu przemocy w mediach na agresywne zachowania. Niektóre badania sugerują, że ekspozycja na przemoc w telewizji, grach wideo i Internecie może zwiększać agresję, chociaż związek ten nie jest jednoznaczny.
Psychologiczne i emocjonalne czynniki
- Frustracja i stres: Teoria frustracji-agresji sugeruje, że agresja jest bezpośrednią odpowiedzią na frustrację. Podobnie chroniczny stres może prowadzić do poczucia bezsilności i a w efekcie do agresywnych wybuchów, jako sposobu na odzyskanie kontroli.
- Niska samoocena: Osoby z niską samooceną mogą przejawiać agresywne zachowania w obronie własnego ego przed realnymi lub wyobrażonymi zagrożeniami.
- Poczucie zagrożenia: Poczucie zagrożenia, zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego, może prowadzić do agresji jako formy obrony.
Agresja jest wielowymiarowym zjawiskiem, którego nie można przypisać pojedynczej przyczynie. Zrozumienie tego, co kieruje agresywnymi zachowaniami, wymaga holistycznego podejścia i uwzględnienia zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych czynników. Skuteczne strategie zarządzania agresją obejmują interwencje terapeutyczne, edukację, zmiany w środowisku i rozwijanie umiejętności społecznych.